CHARAKTERYSTYKA WYCIECZKI
Miejsce wyjścia: Lądek-Zdrój, ul. A. Ostrowicza, węzeł tras kuracyjnych (tablica inf. obok ZP „Jerzy”)
Przebieg trasy: ul. A. Ostrowicza – ul. T. Kościuszki -uI. I. Paderewskiego – pl. Partyzantów – ul. J. Bema – Droga Madejowa – Aleja Leśna – Skały Kamionki
Czas trasy: ok. 50 min
Długość trasy: 2, 3 km
Najwyższy punkt (docelowy): Skały Kamionki 520 m n.p.m.
Oznakowanie trasy: znaki niebieskie trasy kuracyjnej nr 13 im. „Elizy Radziwiłłówny”
Trudności na trasie: trasa łagodna, trudniejsze wejście bezpośrednio na punkt widokowy
OPIS TRASY
Wyruszamy ze zdroju, spod Zakładu Przyrodoleczniczego „Jerzy” za znakami niebieskimi trasy kuracyjnej nr 13 ul.Ostrowicza w dół do ul. T. Kościuszki, dalej w lewo i zaraz w prawo przez most ul. I. Paderewskiego do pl. Partyzantów. Stąd w lewo w kier. płd. zach. ul. J. Bema, po prawej okazały budynek willowy z końca XIX w. bogatego wrocławskiego kupca osiadłego w Lądku-Zdroju (ul. J. Bema 1). W latach 1972-2001 w budynku mieściła się strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza. W 2001 r. strażnicę przeniesiono obok do budynku przy ul. J. Bema 2, wzniesionego w 1902 r. Dalej po prawej znajduje się zabudowa byłej eleganckiej restauracji „Wzgórze Wilhelma” (ul. J. Bema 3), w okresie II wojny światowej urządzono w posesji szpital dla niemieckich oficerów. Za budynkiem w baraku mieścił się obóz pracy przymusowej a część posesji 3a była siedzibą miejscowego gestapo (po 1945 r. nieruchomość zajęła Armia Czerwona). Po prawej, za ostatnim domem przy tej ulicy, w lesie powyżej drogi, niewielki taras. W czasie drugiej wojny światowej urządzono tu cmentarz dla nazistów, po 1945 r. nagrobki zostały usunięte. Wraz z końcem nawierzchni asfaltowej kończy się ul. J. Bema i wchodzimy na Drogę Madejową. Ze skrzyżowania obok kładki za znakami niebieskimi trasy kuracyjnej nr 13 idziemy skosem w prawo Drogą Madejową. Za pierwszym zakrętem po lewej w górze widać Skały Kamionki. Drogą Madejową pnącą się po płd.-wsch. zboczu Dzielca dochodzimy do drugiego zakrętu i dalej dochodzimy do skrzyżowania Drogi Madejowej z Aleją Leśną. Po drodze po prawej nieco w górze wyższa kulminacja Dzielca – Szubieniczna Góra z zalesionym szczytem i wieżą przekaźnika TV. Nazwę Szubieniczna Góra (jęz. niemieckim Galgenberg, Uberschaar) używano aż do 1885 r. pomimo tego, że do tej pory nie ma żadnego dokumentu, który potwierdziłby, że stała tu niegdyś szubienica. To wzniesienie zwano też Szybiczną lub Szypiczną Górą. Wędrujemy piętrowym lasem górskim (od ok. 440 – 530 m n.p.m.), ze skrzyżowania (tu z prawej dochodzi czerwona trasa wędrówkowa nr 3) Aleją Leśną idziemy w kier. płd.-zach. Na łuku Alei po prawej pierwsza ze skał gnejsowych – Wysoki Okap, wznosząca się na wys. ok. 520-525 m n.p.m. Dawniej te skały stanowiły dobry punkt widokowy na uzdrowisko i Góry Złote. Dalej po prawej niższa kulminacja Dzielca – Skały Kamionki. Tu skały tworzą grzędę o szer. do 10 m opadającą ku wsch. urwiskiem o wys. ok. 20 m. Część płd.-wsch. grzędy stanowi platformę widokową z panoramą na szczyty Trojaka, Królówki, Iglicę jak również nieco dalsze Góry Bialskie, w kier. płd. widok na Kuźnicze Góry i dalej nad nimi Masyw Śnieżnika ze Śnieżnikiem. Poniżej Skał Kamionki na polanie stanowisko wypoczynkowe. Tu kończy się niebieska trasa kuracyjna nr 13, poza jej zasięgiem jest malowniczy Stary Zamek w otoczeniu lasu świerkowo-bukowo-sosnowego. Tworzy go na skalnym spękanym cokole o dł. ok. 20 m i szer. ok. 4 m wyrastająca na 6 m wys. baszta skalna. Dojść tu możemy od Skał Kamionki czerwoną trasą wędrówkowa nr 3. Dalej za znakami czerwonymi trasy wędrówkowej nr 3 z góry dochodzimy do Drogi Klonowej wysadzanej klonem zwyczajnym i nią w prawo, po lewej w skarpie ostatnia forma skalna Grzybki. Są to w zasadzie trzy skałki gnejsowe o wys. do 5 m wznoszące się na ok. 480 m n.p.m. na płd.-zach. zboczu Dzielca.
MIEJSCA
Góra Dzielec w zakolu rzeki Białej Lądeckiej swoim rozległym grzbietem stanowi najdalej na płn.-wsch. wysuniętą część Krowiarek w Masywie Śnieżnika. Wznosi się nad Lądkiem w postaci wydłużonego południkowo masywu, (dł. ok. 1, 6 km) z dwoma kulminacjami: wschodnią wyższą Szubieniczną Górą (534 m n.p.m.) z wieżą przekaźnika TV i zachodnią zwaną Skałami Kamionki (520 m n.p.m.) z punktem widokowym. Położeniem swoim częściowo oddziela zabudowę miejską Lądka od Zdroju, stąd nazwano ją Dzielcem. Na Dzielcu znajduje się dość duże zgrupowanie interesujących skał gnejsowych, które rozrzucone są na grzbiecie, na płd. od Szubienicznej Góry i na płd.-wsch. zboczu masywu. Najbliżej szczytu wyrasta Wysoki Okap, bardziej na płd.-zach. wznoszą się Skały Kamionki z miejscem widokowym i dalej Stary Zamek, niżej za nim Grzybki. Oprócz nich znajdują się tu mniejsze skałki bez nazwy, tworzące zgrupowania i grzędy. Masyw na wys. 440-530 m n.p.m. porośnięty jest siedliskiem lasu górskiego. Występuje głównie świerk, buk ze znaczną domieszką sosny, jesionu i brzozy. Są też pojedyncze okazy modrzewia, jodły, jaworu, kasztanowca, klonu, daglezji, dęba szypułkowego głównie, jako starodrzew. Cały masyw służy miastu jako park leśny będący atrakcyjnym i uczęszczanym terenem spacerowym. Zbocza Dzielca oplecione są gęstą siecią ścieżek i alejek spacerowych m. in. Drogą Madejową, Drogą Dębową, Aleją Leśną, Drogą Myśliwską, Drogą Klonową. Położona najbliżej Zdroju góra od dawna stanowiła jeden z głównych celów spacerów lądeckich kuracjuszy. Górę Dzielec Niemcy początkowo nazywali Wilhelmshöhe, na cześć księcia pruskiego Wilhelma, późniejszego cesarza Wilhelma I, który przebywał nieoficjalnie w Lądku-Zdroju w 1820 r. Z tej okazji na grzbiecie Skały Kamionki wzniesiono okolicznościowy obelisk w formie ławy. Później dzięki popularności w latach 80-tych XIX w. pierwszego kanclerza Prus Bismarcka, zmieniono nazwę na Bismarckkoppe. Na szczycie urządzono taras z ławkami, a zboczami poprowadzono nowe alejki łącznie z główną promenadą. Na stoku obok szczytu postawiono pawilon. Natomiast na skraju lasu zbudowano restaurację zur Wilhelmshöhe, do której jeszcze przed 1877 r. założono aleję Bergallee. Na przełomie XIX i XX w. władze miasta podtrzymując wówczas panującą modę, nadały skałom na południowym zachodzie (Skały Kamionki i Wysoki Zamek) nazwę Moltkego. W 1897 r. urządzono nową promenadę spacerową prowadzącą z powstałej wówczas dzielnicy uzdrowiskowej obecnie ul. I Paderewskiego, pl. Partyzantów oraz ul. J. Bema, przy której stała popularna gospoda. Pozostałe aleje spacerowe na Dzielcu powstały do 1903 r. Po 1945 r. na krótko skałki na Dzielcu nazwano potocznie Harcerskimi Skałami, dlatego że u jego płd.-wsch. podnóża nad Białą Lądecką latem teren zajmowały obozy harcerskie. Na Szubienicznej Górze w 1968 r. postawiono stalową konstrukcję masztu lokalnego przekaźnika TV o wys. 56 m .
POWRÓT
- Do Lądka-Zdroju drogą podejścia, od Skał Kamionki z powrotem niebieską trasą kuracyjną nr 13 – ok. 40 min.
- Od Skały Kamionki z powrotem za znakami niebieskimi trasy kuracyjnej nr 13 i czerwonej wędrówkowej nr 3 Aleją Leśną do skrzyżowania z Drogą Madejową i dalej w lewo za znakami czerwonymi trasy wędrówkowej nr 3 dochodzimy do kulminacji Szubienicznej Góry z wieżą przekaźnika TV. Od wieży w lewo w dół do Drogi Myśliwskiej i Skalnego Pomnika. Ten głaz ku pamięci lądeckiego kupca poety Zimmermanna, którego dwaj synowie zginęli na froncie wschodnim pod koniec II wojny światowej. Dalej schodzimy Drogą Myśliwską do ul. M. Konopnickiej. Następnie w prawo do ul. Spacerowej, którą schodzimy w lewo aż do skrzyżowania z ul. Kościuszki-ok 30 min.
Możliwość kontynuacji wycieczki:
Od Skał Kamionki czerwoną trasą wędrówkową nr 3 schodzimy Drogą Klonową w dół. Następnie część trasy prowadzi wzdłuż lądeckiej obwodnicy, potem w lewo przez most i następujące warianty:
- trasą czerwoną wędrówkową nr 3 do ruin Zamku Karpień (ok. 2 h)
- trasą niebieską kuracyjną nr 12 do skały Niżna.
Oprac. Gracjana Pazdyk na podst. materiałów Lechosława Siarkiewicza
